Ροχαλητό-Είναι πάντα αθώο;
Το ροχαλητό μπορεί να φαίνεται ως μία αθώα ενοχλητική συνήθεια, αλλά ορισμένες φορές ενδέχεται να είναι η κορυφή του παγόβουνου, που κρύβει σοβαρότατα προβλήματα υγείας, ειδικά όταν εμπλέκεται με επεισόδια απνοιών, διακοπής δηλαδή της ανάσας και της οξυγόνωσης στη διάρκεια του ύπνου.
Αιτία: Το ροχαλητό προκαλείται από τον κραδασμό των μαλακών μορίων του φάρυγγα κατά τη δίοδο του αέρα και κυρίως της σταφυλής, της υπερώας και των αμυγδαλών. Κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν ροχαλίζουμε, γιατί ο μυϊκός τόνος κρατάει τις παραπάνω δομές σε σταθερή κατάσταση, ενώ κατά τον ύπνο η χαλάρωση των μυών του φάρυγγα είναι υπεύθυνη για την ταλάντωση κυρίως της σταφυλής. Τα κυριότερα ανατομικά εμπόδια που μπορούν να προκαλέσουν στένωση της ανώτερης αναπνευστικής οδού και κατά συνέπεια και ροχαλητό είναι η σκολίωση του διαφράγματος και οι υπερτροφικές κόγχες στη μύτη, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κοινώς κρεατάκια) στο ρινοφάρυγγα, οι υπερτροφικές αμυγδαλές, η υπετροφική ή μακριά σταφυλή και οι στενές καμάρες στη μαλθακή υπερώα.
Προδιαθεσικοί παράγοντες: Οι άνδρες είναι γνωστό ότι ροχαλίζουν συχνότερα από ότι οι γυναίκες, λόγω διαφορετικής κατανομής του λίπους. Επίσης, οι ηλικιωμένοι ροχαλίζουν συχνότερα, διότι ο μυϊκός τόνος των μυών του φάρυγγα, της σταφυλής και της υπερώας μειώνεται με την ηλικία, με συνέπεια τη σύμπτωση των τοιχωμάτων της αναπνευστικής οδού.
Ακόμα, τα παχύσαρκα άτομα με κοντό λαιμό είναι πιο επιρρεπή στο ροχαλητό. Υπάρχει άμεση σχέση της εκδήλωσης του ροχαλητού με την κατανάλωση αλκοόλ, λόγω της χαλάρωσης που αυτό προκαλεί στους ιστούς του φάρυγγα, με επακόλουθο τη σύμπτωση των τοιχωμάτων του φάρυγγα και την απόφραξή του, καθώς και με τη χρήση υπναγωγικών ουσιών.
Τέλος, έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση πολλών καφέδων και τσιγάρων ημερησίως ευνοεί την πρόκληση ροχαλητού.
Τα κυριότερα συμπτώματα του ροχαλητού είναι ο ανήσυχος ύπνος, οι πρωινοί πονοκέφαλοι, το υπερβολικό αίσθημα κόπωσης το πρωί, η ασυνήθιστη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, η νωθρότητα, οι διαταραχές της συγκέντρωσης και της προσοχής, η πτώση της απόδοσης και οι συχνές αλλαγές του συναισθήματος.
Πρόληψη ροχαλητού: Το ροχαλητό μπορεί να προληφθεί όταν από τη στιγμή που πρωτοεμφανιστεί γίνει προσεκτική έρευνα ανεύρεσης και αντιμετώπισης των αιτιών του στο ΩΡΛ Ιατρείο. Ιδιαίτερη αξία έχει η απώλεια σωματικού βάρους στους πάσχοντες που είναι παχύσαρκοι.
Η αποφυγή κατανάλωσης οινοπνεύματος, υπνοηρεμιστικών ουσιών και ο περιορισμός του καπνίσματος είναι επίσης ουσιώδη. Άλλοι τρόποι πρόληψης είναι η συχνή σωματική άσκηση, η σωστή στάση και η χρήση κατάλληλου στρώματος και μαξιλαριού στον ύπνο και η αποφυγή λήψης μεγάλων γευμάτων πριν από την κατάκλιση. Η χρήση των ρινικών διευρυντήρων που πωλούνται στα φαρμακεία λίγο φαίνεται ότι βοηθάει και μάλιστα μόνο στις περιπτώσεις που το ροχαλητό οφείλεται σε ρινική απόφραξη.
Αιτία: Το ροχαλητό προκαλείται από τον κραδασμό των μαλακών μορίων του φάρυγγα κατά τη δίοδο του αέρα και κυρίως της σταφυλής, της υπερώας και των αμυγδαλών. Κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν ροχαλίζουμε, γιατί ο μυϊκός τόνος κρατάει τις παραπάνω δομές σε σταθερή κατάσταση, ενώ κατά τον ύπνο η χαλάρωση των μυών του φάρυγγα είναι υπεύθυνη για την ταλάντωση κυρίως της σταφυλής. Τα κυριότερα ανατομικά εμπόδια που μπορούν να προκαλέσουν στένωση της ανώτερης αναπνευστικής οδού και κατά συνέπεια και ροχαλητό είναι η σκολίωση του διαφράγματος και οι υπερτροφικές κόγχες στη μύτη, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κοινώς κρεατάκια) στο ρινοφάρυγγα, οι υπερτροφικές αμυγδαλές, η υπετροφική ή μακριά σταφυλή και οι στενές καμάρες στη μαλθακή υπερώα.
Προδιαθεσικοί παράγοντες: Οι άνδρες είναι γνωστό ότι ροχαλίζουν συχνότερα από ότι οι γυναίκες, λόγω διαφορετικής κατανομής του λίπους. Επίσης, οι ηλικιωμένοι ροχαλίζουν συχνότερα, διότι ο μυϊκός τόνος των μυών του φάρυγγα, της σταφυλής και της υπερώας μειώνεται με την ηλικία, με συνέπεια τη σύμπτωση των τοιχωμάτων της αναπνευστικής οδού.
Ακόμα, τα παχύσαρκα άτομα με κοντό λαιμό είναι πιο επιρρεπή στο ροχαλητό. Υπάρχει άμεση σχέση της εκδήλωσης του ροχαλητού με την κατανάλωση αλκοόλ, λόγω της χαλάρωσης που αυτό προκαλεί στους ιστούς του φάρυγγα, με επακόλουθο τη σύμπτωση των τοιχωμάτων του φάρυγγα και την απόφραξή του, καθώς και με τη χρήση υπναγωγικών ουσιών.
Τέλος, έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση πολλών καφέδων και τσιγάρων ημερησίως ευνοεί την πρόκληση ροχαλητού.
Τα κυριότερα συμπτώματα του ροχαλητού είναι ο ανήσυχος ύπνος, οι πρωινοί πονοκέφαλοι, το υπερβολικό αίσθημα κόπωσης το πρωί, η ασυνήθιστη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, η νωθρότητα, οι διαταραχές της συγκέντρωσης και της προσοχής, η πτώση της απόδοσης και οι συχνές αλλαγές του συναισθήματος.
Πρόληψη ροχαλητού: Το ροχαλητό μπορεί να προληφθεί όταν από τη στιγμή που πρωτοεμφανιστεί γίνει προσεκτική έρευνα ανεύρεσης και αντιμετώπισης των αιτιών του στο ΩΡΛ Ιατρείο. Ιδιαίτερη αξία έχει η απώλεια σωματικού βάρους στους πάσχοντες που είναι παχύσαρκοι.
Η αποφυγή κατανάλωσης οινοπνεύματος, υπνοηρεμιστικών ουσιών και ο περιορισμός του καπνίσματος είναι επίσης ουσιώδη. Άλλοι τρόποι πρόληψης είναι η συχνή σωματική άσκηση, η σωστή στάση και η χρήση κατάλληλου στρώματος και μαξιλαριού στον ύπνο και η αποφυγή λήψης μεγάλων γευμάτων πριν από την κατάκλιση. Η χρήση των ρινικών διευρυντήρων που πωλούνται στα φαρμακεία λίγο φαίνεται ότι βοηθάει και μάλιστα μόνο στις περιπτώσεις που το ροχαλητό οφείλεται σε ρινική απόφραξη.
Είναι επικίνδυνο το ροχαλητό; Το ροχαλητό αυτό καθαυτό, πέρα από την κούραση που προκαλεί λόγω της κακής ποιότητας του ύπνου, τις περισσότερες φορές δεν είναι επικίνδυνο και απειλητικό για τη ζωή του ασθενούς. Εάν όμως συνοδεύεται από διαπιστωμένα επεισόδια άπνοιας, δηλαδή διακοπής της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να ανήκει σε ένα γενικότερο σύνδρομο που λέγεται Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας (ΣΥΑ) – “Sleep apnea syndrome”. Το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς και είναι απειλητικό ακόμα και για την ίδια του τη ζωή, καθώς εμπλέκεται με υπέρταση, στεφανιαία νόσο και αρρυθμίες. Σε περίπτωση που δούμε το σύντροφο μας στη διάρκεια του ύπνου να πετάγεται απότομα εμφανίζοντας νυχτερινή αφύπνιση κ να προσπαθεί να πάρει αέρα, σε αυτή την περίπτωση καλό είναι να αναζητήσουμε βοήθεια ειδικού ΩΡΛ ή να προγραμματίσουμε να υποβληθεί σε Μελέτη ύπνου. Επειδή το Σύνδρομο Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας (ΣΑΥΑ) συνοδεύεται από συγκεκριμένα συμπτώματα, πρέπει να ανησυχήσουμε σοβαρά σε περίπτωση που ο σύντροφός μας εμφανίσει ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα: αφυπνίσεις με αίσθημα ασφυξίας, νυκτερινή εφίδρωση, πρωινή κόπωση και υπνηλία, ευερεθιστότητα, κακοδιαθεσία , διαταραχές συγκέντρωσης και προσοχής, πτώση της αποδοτικότητας στην εργασία ή στο σχολείο, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση , νυκτερινή ενούρηση, μείωση της σεξουαλικής διάθεσης, ελάττωση των επιπέδων οξυγόνου του αίματος, καθώς και σοβαρές καρδιαγγειακές επιπλοκές όπως υπέρταση, αρρυθμίες, ταχυκαρδίες ή βραδυκαρδίες. Ακομα εάν ο/η σύντροφός μας παρουσιάσει ασυνήθιστη υπνηλία μετά το φαγητό ή κινδινεύει να τον πάρει ο ύπνος πάνω στο τιμόνι στη διαρκεια της οδήγησης ή ακομα και στη διάρκεια μιας ταινίας ή βλέποντας τηλεόραση, αυτά τα σημάδια θα πρέπει να μας ευαισθητοποιήσουν ώστε να σκεφτούμε την πιθανότητα να πάσχει από υπνική άπνοια και να απευθυνθούμε το συντομότερο δυνατό σε ένα ειδικό.