Το ροχαλητό είναι ένα σοβαρό ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα που βασανίζει όχι μόνον αυτούς που το εμφανίζουν αλλά και τους συντρόφους τους. Περίπου 40% των ενηλίκων ροχαλίζουν μόνιμα ή περιστασιακά. Οι επιπτώσεις του ροχαλητού στη σχέση του ζευγαριού μπορεί να είναι καταστροφικές. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 80% των ζευγαριών που ροχαλίζουν αναγκάζονται να κοιμούνται σε χωριστά δωμάτια, ενώ ένα ποσοστό 10% σκέφτονται ακόμα και το διαζύγιο. 

Που οφείλεται το ροχαλητό;

Το ροχαλητό προκαλείται από τον κραδασμό των μαλακών μορίων του φάρυγγα και κυρίως της σταφυλής, της υπερώας και των αμυγδαλών , κατά τη δίοδο του αέρα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας δε ροχαλίζουμε, γιατί ο μυϊκός τόνος κρατάει τις παραπάνω δομές σε σταθερή κατάσταση, ενώ κατά τον ύπνο η χαλάρωση των μυών του φάρυγγα είναι υπεύθυνη για την ταλάντωση κυρίως της σταφυλής. Τα κυριότερα ανατομικά εμπόδια, που μπορούν να προκαλέσουν στένωση της ανώτερης αναπνευστικής οδού και κατά συνέπεια και ροχαλητό είναι η σκολίωση του διαφράγματος και οι υπερτροφικές κόγχες στη μύτη, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κοινώς κρεατάκια) στο ρινοφάρυγγα, οι υπερτροφικές αμυγδαλές, η υπετροφική ή μακριά σταφυλή και οι στενές καμάρες της μαλθακής υπερώας. 

Γιατί οι άνδρες ροχαλίζουν συχνότερα από τις γυναίκες;

Οι άνδρες είναι γνωστό ότι ροχαλίζουν συχνότερα από ότι οι γυναίκες, διότι λόγω διαφορετικής κατανομής του λίπους αυτό συσσωρεύεται κυρίως στην περιοχή του τραχήλου, προκαλώντας έτσι στένωση του αεραγωγού. Επίσης, οι ηλικιωμένοι ροχαλίζουν συχνότερα, διότι ο μυϊκός τόνος των μυών του φάρυγγα, της σταφυλής και της υπερώας μειώνεται με την ηλικία, με συνέπεια τη σύμπτωση των τοιχωμάτων της αναπνευστικής οδού. Ακόμα, τα παχύσαρκα άτομα με κοντό λαιμό είναι πιο επιρρεπή στο ροχαλητό. 

Γιατί όταν πίνουμε ροχαλίζουμε;

Υπάρχει άμεση σχέση της εκδήλωσης του ροχαλητού με την κατανάλωση αλκοόλ, λόγω της χαλάρωσης που αυτό προκαλεί στους ιστούς του φάρυγγα, με επακόλουθο τη σύμπτωση των τοιχωμάτων του φάρυγγα και την απόφραξή του, καθώς και με τη χρήση υπναγωγικών ουσιών. 

Τέλος, έχει βρεθεί ότι η κατανάλωση πολλών καφέδων και τσιγάρων ημερησίως ευνοεί την πρόκληση ροχαλητού. 

Τα κυριότερα συμπτώματα του ροχαλητού είναι ο ανήσυχος ύπνος, οι πρωινοί πονοκέφαλοι, το υπερβολικό αίσθημα κόπωσης το πρωί, η ασυνήθιστη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, η νωθρότητα, οι διαταραχές της συγκέντρωσης και της προσοχής, η πτώση της απόδοσης και οι συχνές αλλαγές του συναισθήματος. 

Πως προλαμβάνεται το ροχαλητό;

Το ροχαλητό μπορεί να προληφθεί όταν από τη στιγμή που πρωτοεμφανιστεί γίνει προσεκτική έρευνα ανεύρεσης και αντιμετώπισης των αιτιών του στο ΩΡΛ Ιατρείο. Ιδιαίτερη αξία έχει η απώλεια σωματικού βάρους στους πάσχοντες που είναι παχύσαρκοι. 

Η αποφυγή κατανάλωσης οινοπνεύματος, υπνοηρεμιστικών ουσιών και ο περιορισμός του καπνίσματος είναι επίσης ουσιώδη. Άλλοι τρόποι πρόληψης είναι η συχνή σωματική άσκηση, η σωστή στάση και η χρήση κατάλληλου στρώματος και μαξιλαριού στον ύπνο και η αποφυγή λήψης μεγάλων γευμάτων πριν από την κατάκλιση. Η χρήση των ρινικών διευρυντήρων που πωλούνται στα φαρμακεία λίγο φαίνεται ότι βοηθάει και μάλιστα μόνο στις περιπτώσεις που το ροχαλητό οφείλεται σε ρινική απόφραξη. 

Είναι επικίνδυνο το ροχαλητό;

Το ροχαλητό αυτό καθαυτό, πέρα από την κούραση που προκαλεί λόγω της κακής ποιότητας του ύπνου, τις περισσότερες φορές δεν είναι επικίνδυνο και απειλητικό για τη ζωή του ασθενούς. Εάν ,όμως, συνοδεύεται από διαπιστωμένα επεισόδια άπνοιας, δηλαδή διακοπής της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου, τότε υπάρχει ο κίνδυνος να ανήκει σε ένα γενικότερο σύνδρομο ,που λέγεται Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας (ΣΥΑ) – “Sleep apnea syndrome”. Το Σύνδρομο Υπνικής Άπνοιας έχει πολύ σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του ασθενούς και είναι απειλητικό ακόμα και για την ίδια του τη ζωή, καθώς εμπλέκεται με υπέρταση, στεφανιαία νόσο και αρρυθμίες.

Σε περίπτωση που το ροχαλητό είναι τόσο έντονο που συνδυάζεται με άπνοιες, πρέπει να αντιμετωπιστεί χειρουργικά από ειδικό χειρουργό ΩΡΛ το ανατομικό πρόβλημα που εμποδίζει την ομαλή δίοδο του αέρα. 

Συνήθως, προτιμάται να γίνεται συρρίκνωση της μάζας των αμυγδαλών, εκτομή της σταφυλής και κατά περίπτωση αφαίρεση τμημάτων της μαλθακής υπερώας (Σταφυλο-Υπερωιο-Φαρυγγο-πλαστική-U.P.P.P.). Στις υπόλοιπες περιπτώσεις ο ασθενής που εμφανίζει μεγάλο αριθμό απνοιών είναι υποχρεωμένος να φοράει ειδική μάσκα (C-PAP) που κρατάει ανοικτό τον αεραγωγό στη διάρκεια του ύπνου. 

Πως θεραπεύεται το ροχαλητό με υπερήχους;

Στις περιφερικού τύπου υπνικές άπνοιες και φυσικά στο ροχαλητό έχει βρει ιδανική ένδειξη για εφαρμογή η χρήση των χειρουργικών υπερήχων. 

Πρόκειται για μια υπερσύγχρονη συσκευή που αποτελείται από μια γεννήτρια που παράγει ταλαντώσεις υψηλής συχνότητας, οι οποίες μεταφέρονται στο κοπτικό όργανο του υπερήχου, που επενεργεί στο ανατομικό εμπόδιο που είναι υπεύθυνο για το ροχαλητό (αμυγδαλή, σταφυλή ,διάφραγμα κ.ά.) 

Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα των υπερήχων είναι:

• είναι σχεδόν ανώδυνοι αφού δε χρησιμοποιούν καθόλου ράμματα και νυστέρι. 

• είναι εντελώς αναίμακτοι καθώς καυτηριάζουν όλα τα μικρά αγγεία. 

• οι ταλαντώσεις υψηλής συχνότητας δημιουργούν τέλεια αποστείρωση. 

• δεν προκαλούν τη θερμική βλάβη άλλων μεθόδων στους γειτονικούς ιστούς. 

• τα αποτελέσματα γίνονται αντιληπτά από το πρώτο κιόλας βράδυ(διακοπή ροχαλητού). 

• μπορούν να εφαρμοστούν ακόμα και χωρίς γενική αναισθησία. 

• κάνουν την επέμβαση πολύ πιο ήπια και σε λίγες ώρες ο ασθενής μπορεί να πάει σπίτι του. 

Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί η μέθοδος των χειρουργικών υπερήχων είναι δοκιμασμένη τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα κατά τα τελευταία χρόνια με άμεσα και μόνιμα αποτελέσματα που απαλλάσσουν τον ασθενή από τα προβλήματα του ροχαλητού και της άπνοιας. 

Ηλίας Φωτόπουλος

Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

Α.Παπανδρέου –Μπότσαρη 1 ,Γλυφάδα